گیوه نشلجی

گیوه نشلجی یکی از  معروف ترین صنایع دستی منطقه کاشان است.

در کتاب حالات و کیفیت بلده و بلوکات و مزارع دارالمومنین کاشان که در سال ۱۲۹۶ هجری توسط اعتضاد الدوله حکمران قم و کاشان تالیف شده در از این هنر دستی در بین مردم روستای نشلج چنین یاد شده است:

نشلج، یکی از روستاهای معتبر و خوش آب و هوا است... باغات زیاد در دامنه کوه و کنار رودخانه دارند و محل زراعت به قدرکفایت ندارند. شغل آنها مردها تخت گیوه می کشند و زنها روی او را می چینند." (قم نامه،ص۳۰۵)

در مورد پیشینه هنر، البلخلی تاریخ نویس معروف در سال ۱۱۰۵ میلادی متذکر می شود که غندیجان (جمیله امروز) در فارس در صنعت گیوه بافی مشهور بوده و در سال ۱۳۴۰میلادی که مستوفی جغرافیانگار از آنجا بازدید کرده می نویسد که پیشه گیوه بافی در اوج تکامل بوده است. زیباترین رویه گیوه در آباده، میان راه  اصفهان و شیراز بافته می شود. (صنایع دستی کهن ایران، ص۲۰۵)

در تهیه گیوه نشلجی، مردان تخت گیوه را می کشند و زنان رویه گیوه را می بافند. پارچه، کتیرا و پوست و اندام گاو از مهمترین ابزار تهیه تخت گیوه هستند. اندازه گیوه با کم و زیاد کردن فتیله های پارچه معین می شود. پس از تهیه تخت گیوه، تخت کش آن را به زنان گیوه چین می سپارد تا زنان رویه گیوه را ببافند.

در روزگاری نه چندان دور در نشلج، بیش از ده کارگاه تخت کشی وجود داشت و دیدن صحنه زنانی که در میدان های روستا مشغول چیدن گیوه بودند باعث تعجب مسافران می شد. متاسفانه چند سالی است که به دلیل فوت استاد کاران و عدم حمایت متولیان امر این هنر فاخر رو به نابودی نهاده است.

تولید این پاپوش در نشلج آن چنان بود که هر روز عده ای از روستا گیوه های تولید شده را برای فروش به کاشان می آوردند. حتی گاه تولید تخت گیوه در نشلج به حدی بود که این تخت ها توسط زنان روستاهای ابیانه و هنجن بافته می شد. در نشلج قدیم اگر جوانی تخت کشی بلد نبود حتی کسی به او زن نمی داد و این طرز نگرش خبر از اهمیت این هنر در بین مردمان این روستا دارد.

بدون شک حمایت متولیان امر و سازمان ها و نهادهای ذی ربط همانند اداره میراث فرهنگی و سازمان فنی و حرفه ای کشور  رغبت جوانان روستا را به  سوی این هنر زیبا به همراه داشته و باعث رونق روز افزون آن خواهد شد. (عباس حلواچی نشلجی)

یاری نامه: (منبع) کاشان آنلاین http://kashanonline.ir